Türkiye’nin ilk tescilli kenevir tohumu ‘Narlı’ hasat edildi
TEKSTİL, kozmetik, ilaç, inşaat ve otomotiv sektörleri gibi birçok alanda kullanılacak Türkiye’nin ilk tescilli endüstriyel kenevir tohumu ‘Narlı’nın hasadı Amasya’da yapıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019 yılında kenevir üretimini yeniden yaygınlaştırma kararı alacaklarını açıklamasının ardından seçilen 20 pilot ilde çalışmalar sürüyor. Bu kapsamda projeler geliştiren ‘KeneviO’ şirketi, 30 milyon dolarlık yatırımla Samsun’da fabrika kurdu. Amasya’nın Suluova ilçesinde 5 bin 200 dekar alanda kenevir hasadı da yapıldı. HempO, Samsun’un Havza ilçesindeki Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulan fabrikada ham ve boyalı elyaf, boyalı ve ham iplik, tow, tow’dan ise yüzde 100 doğal kedi kumu ve hayvan kumu üretecek.
2024 yılında 15 bin dekar kenevir ekeceklerini belirten HempirO Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Balkuv, “Geçen mayıs ayında Amasya’nın Suluova ilçesinde buraya tohum ekmeye gittik. Tohumlarımız yaklaşık 6-7 ayda olgunlaştı. Şu anda tohum hasadı yapıyoruz. Sadece kenevir hasadı için.” Bu son tarlamızla birlikte bu yıl 5 bin 200 dekar ekimimizi teknolojik aletlerle tamamladık. İnşallah önümüzdeki yıl 15 bin dekar kenevir ekeceğiz. İnşallah bunu ülkemize getireceğiz. Cumhurbaşkanımız da bu işe ilgi duyanların önünü açtı. Onun gösterdiği yolda ilerlemeye devam ediyoruz. “Türkiye’mize hayırlı olsun” dedi.
Kenevirin çok değerli bir bitki olduğunu belirten Balkuv, “Kenevirden birçok şey yapabiliyoruz. Şu anda yasal olan kenevirin 3 puanı var. Bunlardan biri sap kısmı. Sap kısmında 2 kısım var. Biri lifler, diğeri kamış. Sonra tohumu var. Aslında kanun çıkmasına rağmen yönetmelik hazırlandığı için kullanamadığımız yaprakları ve çiçekleri de var. Bunları tarlada bırakmak zorundayız. saplarını elyaflara ayırıyoruz. Elyaftan elyafa gidiyoruz. Elyaftan ipliğe gidiyoruz. Dolayısıyla elyaftan bu şekilde faydalanabiliyoruz. Saplarını inşaat malzemesi olarak da kullanabiliriz. Kenevirden tuğla yapabiliriz. “Kenevir yapabiliriz.” çimento. Ayrıca kedi kumu da yaptık. Hayvan yatağı yapabiliriz. Yakıt peletleri yapabiliriz. Çok değerli bir bitkidir. İnşallah gelecekte yeterli ekim alanları oluşturulursa kağıt imalatı, biyopolimer, biyoplastik gibi birçok alanda kullanabileceğimiz bir tesis olur” diye konuştu.
BALKUV: KENEVİRİ MİLLİ PROJE OLARAK GÖRÜYORUZ
Balkuv, keneviri milli bir proje olarak gördüğünü belirterek, şöyle konuştu:
“3 ilimizde kenevir ekimi yaptık. Bunu gelecekte artıracağız. Ancak ülkemizin yapması gereken, izin verilen diğer illerde hatta yeni illeri ekleyerek kenevir tarımını artırmaktır. Bununla birlikte sanayinin de artması gerekiyor. Yani tarımın artması tek başına bir anlam ifade etmiyor, onu işleyecek sanayilerin de arttırılması gerekiyor.” Kurulması gerekiyor. Her ikisini de bir arada düşünmek ve ikisine de aynı anda yatırım yapmaya başlamak gerekiyor. Umuyorum ki diğer yatırımcılarımız da kamuoyunun desteğiyle tüm bölgelerde bu çalışmalara başlayacaklar. Kenevir tarımına çok önem vermemiz gerekiyor. Hem ülkemiz hem de dünya için çok değerli ve sürdürülebilir bir bitkidir. Önemli miktarda oksijen veren, karbonu emen, suya ihtiyaç duymayan, yetiştiriciliğinde tarım ilacı kullanmayan, bir sonraki ürünün verimini yüzde 20-25 artıran, topraktaki ağır metalleri emen ve toprağı temizleyen çok pahalı bir bitkidir. . Bu nedenle dünyamız ve ülkemiz için çok değerlidir. Ben bunu ulusal bir proje olarak görüyorum. Ben şunu düşünüyorum: Kenevirin Türkiye tarımına kazandırılması, tarım sistemimizin bütünüyle büyümesine, eksiklerinin tamamlanmasına, tarım reformunun gerçekleştirilmesine yardımcı olacak bir şeydir. Ama 20 ve daha fazla vakada bu işi bütünü dikkate alarak yapmamız gerekiyor. Bu çalışmada kamuoyunun öne çıkmasını çok istiyoruz. Siyasetin bu konuya daha fazla odaklanmasını istiyoruz. Ülkemiz bundan faydalanacaktır. İnşallah başarılı oluruz.” KÜBRA ‘ARAZISINA KENEVİR EKİCİ İSTEYEN ÇİFTÇİLERİN ÇKS’YE KAYIT OLMASI GEREKİR’
Hasat edilen kenevir hakkında bilgi veren HempO Ziraat Teknikeri Kübra Usta, “Bu endüstriyel keneviri lift olarak kullanıyoruz. Havza Organize Sanayi Bölgemizde kurduğumuz fabrikada lifti alıp ip haline getiriyoruz. Kazakları yapıyor. ve trikolarımız yurtdışından aldığımız iplikler nedeniyle daha değerli kullanıyoruz.Ayrıca kendi trikolarımızı da üretmek istiyoruz.Bu bizim ana hedefimiz.Kenevir tohumlarımız ücretsizdir.Tohumlar için herhangi bir ücret talep etmiyoruz.Bu faydalar Çiftçiler.Çiftçilerimiz sadece toprağı hazırlıyor.Onlar taban gübresini atıp bizi çağırıyorlar.Biz kendi ekipmanlarımızla gelip keneviri ekiyoruz.Ekimden sonra gübreleme ve sulama işlemleri yapılıyor.Kenevir günde 10 santimetre büyüyen bir bitkidir. , konumuna ve kuralına göre. Sonra gelip hasat ediyoruz. Bugün burada yaptığımız hasat kenevir tohumu hasadı. Kenevir ikiye ayrılır: tohumlu ve kaldırmalı. Asansörlü hasadımız daha erken, Tohum hasadımız 1 aydır. Asansörde kaldırma oranları yüksek olduğundan balyalama yapıyoruz. Tohumları da aynı şekilde balyalıyoruz. Bunlar daha sonra fabrikaya gidiyor. Bunlar fabrikada işlendikten sonra triko için iplikler oluşturulacak. Hasadı yapıyoruz. Balyalama yine bizim işimiz. Bunlardan herhangi bir ücret talep etmiyoruz. Aslında sözleşmeli tarım yapıyoruz. Çiftçi her zaman avantajlıdır. Çünkü ekim, tohum ve hasat için herhangi bir ücret almıyoruz. Bu yüzden keneviri öneriyoruz. Bu yıl kenevir ekerseniz, gelecek yıl şeker pancarı, ayçiçeği veya buğday ekerseniz dönüm başına aldığınız fiyattan çok daha fazlasını elde edebilirsiniz. Çünkü bir sonraki ektiğimiz şeyin toprağa bağladığı mineraller sayesinde daha fazla olduğunu görebiliyoruz. Kenevir 19 ilde yetiştiriliyor ama biz sadece 6 bölgede yetiştiriyoruz. “Çiftçinin kenevir ekebilmesi için Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı olması gerekiyor” dedi.
‘HEDEFİMİZ İTHALATTAN BAĞIMSIZ OLARAK YÜZDE 100 KENEVİR İHRACATI’
Kenevirde ithalattan bağımsız olarak yüzde 100 ihracat potansiyeli sunduklarını belirten KenevirO Yönetim Kurulu Üyesi Orhun Ron Balkuv, “Amerika’da okurken aklıma gelen bir projeydi. 2017’den bu yana üzerinde çalışıyordum ve oldu. Bunu aileme anlatıyordum. O zamanlar kendi işimizle nasıl bağlantı kurabiliriz, ne kadar uyumlu diye düşünüyorduk.” Ya da uyumsuz olduğunun farkında değildim. Mezun olup 2020 yılında işe başladıktan sonra müşterilerimizin talepleri, dünyanın gittiği yön, Paris İklim Anlaşması, küresel ısınma, karbon ayak izi gibi dünyanın 2030 gündeminde olan konularla ilgileniyoruz. Müşterilerimizin de daha bilinçli olmasını sağlıyoruz. Bizden sürdürülebilir ham elementler bekleniyordu. “Neden endüstriyel tarım ürünleri yetiştirmeyelim, dünyanın en güzel topraklarına sahip ülkemizde neden keten ve kenevir yetiştirmeyelim? Neden keten ve kenevir elyaf ve ipliklerinde dünya liderlerinden biri olmayayalım?” dedik. Biz bu amaçla yola çıktık. Şu anda amacımız bu tarımı 3 ilde örgütlemek.” Fabrikamız Havza Organize Sanayi Bölgesinde bulunmaktadır. Fabrikamızın 1. Etap kapasitesi yıllık yaklaşık 35 bin dekar tarım alanı gerektirmektedir. 5 yıllık planımızda önümüzdeki yıl 15 bin ila 20 bin dekar, gelecek yıl 20 ila 30 dekar, sonrasında da 30 bin dekarın üzerinde tarımı organize ederek devam etmek istiyoruz. Umarım çıktığımız bu yolda başarılı oluruz. Hem çiftçimiz, hem sanayimiz hem de ülkemiz kazanıyor. İthalattan bağımsız olarak yüzde 100 yerli üretim, yüzde 100 ihracat yapma imkanımız da olacak” dedi.
‘KENEVİR BİR GÜÇTİR’
Farklı amaçlarla kullanılabilecek 11 kenevirin adayı bulunduğunu belirten Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kenevir Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof.Dr. Selim Aytaç, “Şu anda Türk tarımında iki çeşit var. Biri vezir, diğeri nar. Bugün hasat ettiğimiz nar çeşidiydi. Nar lifli bir çeşit. İnce saplı ve narsız. dallanma özelliği vardır.Dokuma açısından kaldırma amaçlı ideal bir çeşidimizdir.Tabi ki sadece vezir ve nar yeterli değildir.İleride sanayi ve endüstrinin gelişmesiyle birlikte yeni çeşitlere ihtiyaç duyulacaktır.Örneğin; ,hayvan yemi yem çeşitleri.Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor.Islah çalışmalarımızda son noktaya ulaştık.İlaç amaçlı çeşitlerle ilgili çalışmalarımız kapalı ortamlarda devam ediyor.Kozmetik ve ilaçla ilgili.Verim verebilecek özsu çeşit adaylarımız var. daha yüksek özsu verimi.Bu adayları 2 yıl boyunca Samsun ve Tokat’ta performans testlerine tabi tuttuk.1 yıl daha yapacağız.3 yıl bittikten sonra nihai kararı verip tescil ettireceğiz.Farklı değişiklikler var. bunlarla ilgili. Bu amaçlarla kullanılacak 11 adayımız var. 11 aday arasından ihtiyacımız olan adayları kayıt için Tarım ve Orman Bakanlığı denetim ve belgelendirme birimine göndereceğiz. Kenevir bir güçtür. Ülkemizin hem tarımda hem de sanayideki yükselişi kenevirle daha iyi noktaya gelebilir. Çünkü AB’nin 2019’da imzaladığı Yeşil Anlaşma ile temiz tarım istiyor. Temiz sanayi istiyor. Kenevir de bunun için çok iyi bir adaydır. “Buradan da çıkabiliriz” dedi.
